Het werk is nooit af! Wanneer je zelf de handen uit de mouwen wilt steken en een frisse neus wilt halen, dan is vrijwilligerswerk in het landschap misschien iets voor jou! Je kunt zelf contact opnemen met een vrijwilligersgroep bij jou in de buurt om te informeren naar de werkzaamheden en de mogelijkheden om mee te helpen. Ontdek welke groepen bij jou in de buurt actief zijn.
Vind vrijwilligerswerk binnen jouw gemeente.
Gelderland is rijk aan grafheuvels, maar veel van deze historische elementen zijn niet meer goed zichtbaar. Ze worden overwoekerd door bomen en struiken en de wortels verstoren de archeologische sporen. Vrijwilligers van een Archeologiewacht maken de grafheuvels vrij van begroeiing, zodat ze weer herkenbaar zijn in het landschap. Ze werken een aantal keer per jaar, in overleg met een archeoloog. Zo houden deze vrijwilligers de geschiedenis van Gelderland levend!
Biodiversiteitswerkgroepen zetten zich in voor het verhogen van de biodiversiteit in het algemeen of ten behoeve van een specifieke soort. Dit doen ze bijvoorbeeld door het bouwen van insectenhotels, het ophangen en onderhouden van (steen)uil- en vleermuiskasten en het opschonen van poelen. Maar ook door het maken van takkenrillen en broeihopen, het inzaaien van inheemse kruidenrijke randen en het gefaseerd maaien van grasland met de zeis of bijvoorbeeld met de methode van sinusbeheer. Dergelijke beheermethoden zorgen voor een grote toename aan soorten, zoals wilde bijen, vlinders, hommels en zweefvliegen. Om er voor te zorgen dat er altijd voldoende bloeiende planten zijn, is een aaneengesloten bloeiboog ook een belangrijk thema voor deze biodiversiteitswerkgroepen.
Boerderijwerkgroepen zijn vrijwilligersgroepen die helpen bij het kleinschalig landschapsonderhoud op de boerderij. Op deze manier ondersteunen zij boeren bij het behouden en uitbreiden van de natuur en het landschap op hun natuurinclusieve bedrijf. Het onderhoud van natuur en landschap is vaak maatwerk, en voor het behoud en verbeteren van de biodiversiteit kan dit beter handmatig in plaats van met grote machines. De werkzaamheden variëren per boerderijwerkgroep. Het kan bijvoorbeeld gaan om het aanplanten van bomen en struiken, snoeien, schoonmaken van poelen, wegsteken van onkruid, het maken van een takkenril of broeihoop, het monitoren van soorten en allerlei andere hand- en spandiensten
Hoogstamboomgaarden zijn bijzondere landschapselementen: mooi om te zien, heerlijk om van te plukken en met grote ecologische en cultuurhistorische waarden. Helaas zijn veel hoogstamboomgaarden in de jaren '60 en '70 verdwenen.
De vrijwilligers van de Hoogstambrigades zetten zich in voor het behoud van de hoogstamboomgaard, nu en in de toekomst. Dit doen ze door de bomen deskundig te onderhouden en waar mogelijk aanplanten van boomgaarden in hun eigen omgeving. Het is nuttig, gezellig en leuk werk. De snoeiwerkzaamheden vinden voornamelijk plaats in de winter. Door samen aan de slag te gaan blijven deze bijzondere boomgaarden behouden.
Klompenpaden zijn wandelroutes door boerenland en maken daarbij zoveel mogelijk gebruik van onverharde paden en historische tracés. Door het toegankelijk maken van deze paden komen wandelaars op allerlei bijzondere plekken waar voorheen niet gewandeld kon worden. Ieder Klompenpad heeft een eigen vrijwilligersgroep. De leden zijn vaak vanaf de ontwikkeling van het pad betrokken en zijn trots op de route en het landschap waar doorheen gewandeld wordt. De groep onderhoudt het pad maandelijks, onder andere met klein onderhoudswerk, het vervangen de markeringen en opruimen van zwerfafval. Eens per jaar worden de vrijwilligers van de Gelderse Klompenpaden uitgenodigd voor een kennisuitwisseling plus wandeling bij een Klompenpad.
Het beheer van landgoederen en buitenplaatsen wordt een steeds grotere uitdaging. Vrijwillige landgoedwerkgroepen en buitenplaatswerkgroepen bieden een uitkomst. Het werkterrein van een landgoedwerkgroep is het agrarisch cultuurland, bos of een natuurgebied. Een buitenplaatswerkgroep werkt ook in de tuin- en of parkaanleg bij een buitenplaats of kasteel. Vrijwilligerswerk in een landgoed- of buitenplaatswerkgroep is uniek. Je komt regelmatig op plaatsen die niet publiek toegankelijk zijn en draagt bij aan de instandhouding van een prachtig stukje cultureel erfgoed en het daarbij behorende karakteristieke landschap.
Een landschapsbeheergroep is actief met het beheer van kleine landschapselementen in het buitengebied. Vaak zijn dit houtsingels, knotbomen, bosjes en struwelen. Deze kunnen op het terrein van de gemeente, het waterschap, natuurorganisatie of een particuliere eigenaar liggen. Als vrijwilliger in een landschapsbeheergroep draag je bij aan het behoud van het streekeigen landschap en kom je op de meest prachtige plekken die jouw regio te bieden heeft!
Levend Landschapwerkgroepen hebben met ondersteuning van SLG een meerjarenplan opgesteld, waarin staat hoe zij zelf het landschap rond hun eigen dorp mooier willen gaan maken. Hierin staan ideeën zoals de aanleg van wandelroutes en bloemstroken, het onderhoud van boomgaarden en verwijderen van zwerfafval. Deze werkgroepen zetten zich voor een langere periode in om de verschillende onderdelen in dit plan uit te voeren.
SLG stelt gereedschap beschikbaar en biedt de coördinatoren ondersteuning, zodat ze hun rol goed en succesvol kunnen blijven vervullen.
Patrijzenvrijwilligers zetten zich in voor de patrijs door in het voorjaar tellingen te verrichten. Dit doen ze om de territoria van de patrijs in kaart te brengen. Om het broedsucces te volgen blijven de vrijwilligers ook in het najaar en de winter de patrijzengezinnen of kluchten volgen. De vrijwilligers gaan dan regelmatig met z’n tweeën op pad en doen tellingen rond zonsondergang, maar ook overdag. Tijdens deze werkzaamheden loop of fiets je als vrijwilliger op de openbare weg in het buitengebied. Het geeft veel voldoening en plezier om je samen met anderen in te zetten voor de patrijs.
Poelen werden van oudsher aangelegd als drinkplaats voor het vee. Toen deze functie verdween, slibden veel poelen dicht en verdwenen. Vrijwilligers in poelenwerkgroepen helpen bij het opschonen van de poel en het maaien van de zonnige kant. Zo ontstaat er een aantrekkelijk leefgebied voor onder andere salamanders, kikkers, padden en libellen. De extra handen en kennis die een poelenwerkgroep kan leveren, geeft veel eigenaren het steuntje in de rug dat nodig is om deze bijzondere landschapselementen te behouden. Poelenwerkgroepen zijn veelal in het najaar actief.
De steenuil is een uiltje die van oudsher voorkomt op erven in het buitengebied. Deze uil is een holenbroeder die zelf geen nestholte kan maken. Steenuilenkasten bieden een goed alternatief voor oude knotbomen of andere bomen met holtes. Vrijwilligers van de Steenuilenwerkgroepen maken nestkasten en hangen deze op de juiste locatie. De kasten worden jaarlijks gecontroleerd en schoon gemaakt, zo kunnen ze meerdere seizoenen mee. Sommige steenuilenwerkgroepen monitoren ook het aantal nesten met jonge steenuiltjes.
De Wilde bijenwerkgroep zet zich in om het landschap geschikt te maken voor wilde bestuivers. Daarbij gaat het gaat niet alleen om de wilde bij, maar ook andere bestuivers zoals vlinders, hommels en zweefvliegen. De wilde bijenwerkgroepen houden zich met name in het voorjaar bezig met het bouwen van bijen- of insectenhotels, het zaaien van kruidenrijke randen en natuurlijk grasland beheer. Om er voor te zorgen dat er altijd voldoende bloeiende planten zijn, is de bloeiboog een belangrijk thema voor deze werkgroepen.
Een Zwerfafvalbrigade is een lokale groep bewoners, die regelmatig zwerfafval in hun omgeving opruimt. De Zwerfafvalbrigade wordt door SLG en de gemeente gefaciliteerd met hesjes, knijpers en vuilniszakken. Ook worden er afspraken gemaakt over het ophalen van de zakken zwerfafval en is er een handige WhatsAppgroep voor de vrijwilligers.
Het accent bij de Zwerfafvalbrigades ligt op een positief en een gezamenlijk resultaat: het is leuk om samen met buurtgenoten zwerfafval op te ruimen, iedereen kan het initiatief nemen en je doet alleen mee als je zin en tijd hebt. Het resultaat is dat het Gelderse landschap schoner, mooier en aantrekkelijker wordt voor iedereen!
De Werkgroep Landschapsmonitoring gaat jaarlijks tussen mei en november het veld in om een klein deel van het cultuurlandschap van Gelderland te inventariseren. Vrijwilligers inventariseren onder andere houtwallen, hagen, poelen en hoogstamboomgaarden gedurende verschillende jaren om zo provinciaal aandacht voor het behoud van het karakteristieke landschap. Deze landschapsmonitoring is onderdeel van het Meetnet Agrarisch Cultuurlandschap Nederland, zo dragen vrijwilligers niet alleen lokaal, maar ook nationaal bij aan het behoud van landschapselementen.
Naast de vrijwilligersgroepen die wij ondersteunen, zijn er in Gelderland nog meer groene vrijwilligers actief. Deze vrijwilligers werken op terreinen of gronden van natuurorganisaties. Met zijn allen zorgen we voor het behoud van onze mooie omgeving.